“Soms knettert het aan tafel tijdens een burgerberaad”
Klimaat, woningtekort, zorgkosten – Nederland staat voor grote vraagstukken. Bureau Burgerberaad stimuleert overheden om burgers te laten meedenken. Al duizenden Nederlanders gingen met elkaar in gesprek. Initiatiefnemer Eva Rovers: “Zij komen samen tot creatieve en concrete aanbevelingen.”
Afspiegeling van de samenleving
“Een groep van honderd mensen. Van alle leeftijden, achtergronden, opleidingsniveaus en met uiteenlopende standpunten, overtuigingen en gezondheidssituaties. Deze afspiegeling van de samenleving buigt zich tijdens burgerberaden over prangende maatschappelijke vragen. Oorspronkelijk zijn we opgericht om te pleiten voor een Nationaal Burgerberaad Klimaat, juist omdat het zo’n gepolariseerd onderwerp is. Toch zagen we al snel dat het burgerberaad een heel waardevolle manier is om over allerlei onderwerpen kennis uit de samenleving op te halen én om zo collectief besluiten te maken.”
“Bureau Burgerberaad adviseert overheden over het houden van zo’n beraad. Over het belang om burgers uit te nodigen via loting, bijvoorbeeld, zodat je ook groepen bereikt die zich uit zichzelf nooit zouden opgeven. En dat je van te voren moet aangeven wat je met de aanbevelingen gaat doen. Want die naast je neerleggen, is funest voor het vertrouwen van inwoners.”
Wat zit er achter emoties?
“Het is bijzonder om te zien hoe heel verschillende mensen dichterbij elkaar komen tijdens een beraad. Mensen die sceptisch tegenover klimaatverandering staan en mensen die zich er zorgen over maken zijn het vaak over veel dingen gewoon eens. Zij ervaren: het is niet zo zwart-wit.”
“Toch kan het soms ook flink knetteren aan tafel. Gespreksbegeleiders bieden dan hulp. Wat raakt je nou zo? Dan blijkt dat iemand afhankelijk is van zijn eigen dieselauto. Omdat er geen geld is voor iets anders of omdat er geen goed openbaar vervoer is in de buurt. Terwijl iemand anders aan de tafel helemaal geen besef had van zo’n situatie. Dat begrip zorgt dat zij samen verder kunnen denken aan een oplossing die werkt voor íedereen.”
Toezegging kabinet en Tweede Kamer
“In 2024 werden er tientallen burgerberaden gehouden in gemeenten, over allerlei onderwerpen: van leefbaarheid en afval tot energietransitie en klimaat. Ook werd het Nationaal Burgerberaad Klimaat van 2025 voorbereid. We waren ontzettend opgelucht toen bleek dat ook het nieuwe kabinet vindt dat het door moet gaan. Ook zegde de Tweede Kamer toe om álle aanbevelingen van het beraad en de kabinetsreactie te bespreken.”
De ‘afgehaakten’
“Ondertussen zien we steeds meer interesse ontstaan voor burgerberaden. Zo vraagt de gemeente Borsele burgers om mee te denken over de voorwaarden voor de mogelijke bouw van nieuwe kerncentrales. En de Staatscommissie voor de Rechtsstaat nodigt ‘afgehaakte Nederlanders’ uit om te praten over de kernvraag: hoe kunnen we jullie beter helpen? Dat deze mensen – die allemaal negatieve ervaringen hadden gehad met de overheid – toch de moeite namen om te komen, raakte me.”