De neiging tot pessimisme is groot wanneer je nadenkt over de problemen van ons milieu, en meer specifiek onze oceanen. Plastic dringt het mariene leefgebied binnen en bedreigt de oceanische fauna; vervuiling maakt delen van de wereldzeeën tot levenloze woestijnen; en overbevissing en destructieve visserij putten de oceaan uit en vernietigen deze.

Maar praat met Oceana en CEO Andy Sharpless, en je verandert van gedachten. Andy belt vanuit Washington om met Pascale Moehrle en ons te praten op het kantoor van Adessium. “Oceaanbescherming is veel praktischer en problemen kunnen we gemakkelijker oplossen dan mensen denken. Het gaat om problemen op wereldschaal, maar deze zijn relatief eenvoudig op te delen in kleinere stukken, waarop we echte vooruitgang kunnen boeken. Dat is een enorme kans”, zegt hij.

Motivatie

Andy is nu zeventien jaar werkzaam bij Oceana, maar toen hij begon, wist hij niets over zeeleven en mariene diversiteit. “Ik maakte me zorgen, net als iedereen. Ik hield van de zee en ging graag naar het strand, ik had mooie herinneringen aan de oceaan. Natuurlijk was ik bezorgd over wat ik in de kranten las, maar ik was niet overdreven betrokken.”
Wat hem echt aantrok in de oceanen, was het besef dat de voordelen van oceaanbehoud veel groter zijn dan mensen tot nu toe beseffen. Herstel de rijkdom van de oceanen en je helpt mensen te voeden, biodiversiteit te beschermen, je gaat wereldwijde vervuiling tegen en je verbetert de menselijke gezondheid. “En je doet al deze dingen tegelijk. Dat is nog eens een kans!

”Onze praktische benadering van een wereldwijd probleem vind ik erg motiverend.”

Onze andere gesprekspartner, Pascale Moehrle, is na dertig jaar ervaring in natuurbehoud bij WWF nieuw in oceaanbeheer. Net als Andy begon ook zij niet met oceaanwerk. “Destijds maakte het me niet uit of het ging over land, zoet water of oceanen, het ging er mij om dat we probeerden iets te doen voor het welzijn van de planeet en de mensheid. Dat was mijn drijfveer.”
De gerichte focus van Oceana vindt Pascale erg prettig. “Om uit die enorme complexiteit te stappen en te focussen op slechts één thema, dat was erg verfrissend voor mij.” Ze waardeert ook het verantwoordelijkheidsbesef van Oceana. “Verantwoordelijkheid nemen we zowel intern als extern. We pushen onszelf voortdurend om ervoor te zorgen dat we dáár zijn waar we moeten zijn met onze campagnes. Onze praktische benadering van een wereldwijd probleem vind ik erg motiverend.”

High Risk High Reward
Eén van de effectiefste projecten, vooral in de samenwerking met Adessium, is de opzet van de Global Fishing Watch. Dit is een wereldwijd volgsysteem voor vissersschepen, mogelijk gemaakt door de beschikbaarheid van gegevens van het Automatic Identification System (AIS) dat wereldwijd door meer dan honderdduizend vaartuigen wordt gebruikt. De gegevens worden geanalyseerd om te zien of bepaald gedrag consistent is met visserijactiviteiten, en om overheidsinstanties verantwoordelijk te houden voor hun visserijbeheer.

Dit project is het resultaat van een mooi samengaan van technologie en beleid, wat leidt tot een veel grotere transparantie over de activiteiten van de wereldwijde visindustrie.

Burgers overal ter wereld hebben toegang tot de informatie die ze kunnen gebruiken om hun regeringen te bewegen tot verbetering van visserijbeheer en het handhaven van visserijwetten. Dit project is het resultaat van een mooi samengaan van technologie en beleid, wat leidt tot een veel grotere transparantie over de activiteiten van de wereldwijde visindustrie. “Als de geschiedenis van de oceanen ooit wordt verteld, waarschijnlijk al binnen vijf of tien jaar, zullen mensen het absoluut vreemd vinden dat er ooit een wereld was waar grote commerciële schepen in het geheim visten en niet in realtime aansprakelijk gehouden werden, en dat ze niet transparant waren in hun activiteiten en op welke soorten ze visten.”
Voor Oceana is dit de beste illustratie van de mogelijkheden om sociale verandering te bewerkstelligen: de momenten waarop technologische vooruitgang samenvalt met de politieke bereidheid om sociale of milieuproblemen aan te pakken. Andy legt uit: “Het idee dat visserij transparanter moet worden gemaakt was een sterk concept, maar daar waren beleidsmaatregelen voor nodig. Om beleidsmakers te laten bewegen was er bewijs nodig van hoe transparantie tot stand zou kunnen komen. Dankzij het gebruik van transponders, satelliettechnologie en rekenkracht konden we dat bewijs leveren.” Deze interactie tussen beleid en technologie is van grote invloed op verandering. “We hebben al 80.000 schepen gevolgd. We zien dat landen actie ondernemen en dat daarop beleid volgt.”

Een ander werkterrein dat Adessium heeft gefinancierd, was de beïnvloeding van het standpunt van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) over schadelijke visserijsubsidies. Toen de wereldwijde visserijonderhandelingen bij de WTO mislukten, werd deze campagne als mislukt beschouwd. Dat bleek een onjuiste inschatting. De campagne had wel degelijk, zij het indirect, resultaat: er zijn inmiddels twee overeenkomsten van kracht. De twaalf landen die onder deze overeenkomsten vallen zijn nu onderworpen aan limieten voor hun subsidies voor de visserijsector. Zij vissen op ongeveer 35 procent van de wereldwijde visvangst. Deze verdragen zijn mogelijk gemaakt dankzij het voorwerk van de WTO campagne. Andy zegt het als volgt: “We hebben een overwinning behaald op het verminderen van schadelijke subsidies dankzij de campagne die we met de WTO hebben gevoerd.” Dit is een goed voorbeeld van de High Risk, High Reward-programma’s die Oceana uitvoert: uiteindelijk leidde dit tot een high reward.

Plastic vervuiling

Een grote uitdaging betreft de vervuiling van oceanen door plastic. Er zijn vele groepen die werken aan het oplossen van dit probleem, hoe denkt Oceana een fundamenteel verschil te kunnen maken? Andy: “Kunststof is na de fossiele brandstofindustrie de meest destructieve industrie waar we ons ooit op hebben gericht. Dit is een gevecht tegen een industrie die ervoor kiest om plastic te gebruiken op een manier zoals dat oorspronkelijk niet bedoeld was. Materiaal dat eeuwig meegaat wordt gebruikt om verpakkingen voor eenmalig gebruik te maken, in plaats van papier, glas, karton of textiel. Plastic verpakkingen zijn bedoeld om eenmalig te worden gebruikt en vervolgens te worden weggegooid. Dit is een problematisch concept.”

Europeanen komen tijdens hun zomervakantie massaal naar de Middellandse Zee en willen niet dat de stranden bezaaid zijn met plastic afval,

Plastic vervuiling heeft de publieke opinie over oceanen in de afgelopen jaren veranderd. Pascale: “Ik zie dat mensen meer betrokken raken bij de oceaan vanwege het plastic probleem. Dit is een echte wake-up call: dit gaat iedereen aan en op grote schaal zijn de alarmbellen gaan rinkelen. Europeanen komen tijdens hun zomervakantie massaal naar de Middellandse Zee en willen niet dat de stranden bezaaid zijn met plastic afval.” Plasticvervuiling heeft gevolgen voor het toerisme. Dat betekent een economische stimulans voor het aanpakken van het probleem, en dit leidt vervolgens tot beïnvloeding van beleid. Oceana werkt samen met Denemarken en Spanje om Europese richtlijnen om plastic afval te verminderen om te zetten in nationaal beleid.

Donor relaties

De langzaam groeiende band van Andy en Pascale met oceanisch werk tijdens hun loopbaan is een weerspiegeling van Adessium’s eigen betrokkenheid. “We waren destijds een jonge stichting”, zegt Rogier. “We zagen bij Oceana hoe praktische oplossingen konden werken, als organisatie bewezen zij daarmee hun expertise over dit onderwerp. Voor ons was dit een natuurlijke manier om betrokken te raken bij het probleem van de oceanen, Oceana’s aanbevelingen waren voor ons van groot belang. Oceana werd een strategische partner.”
Andy waardeert de inzet van Adessium. “Het was een validatie van ons werk toen Adessium interesse toonde om met ons samen te werken. Het betekende dat we onszelf niet voor de gek hielden. Adessium was scherpzinnig en direct: ze wilde snel tot de kern van het probleem komen. We konden rustige, vriendelijke discussies voeren over heel moeilijke onderwerpen. Ik denk dat jullie open maar rechttoe rechtaan, zakelijke houding waarschijnlijk een typisch Nederlandse karaktertrek is.”
Het was heel inspirerend om met Pascale en Andy te praten over het belang van oceaanbehoud. Andy beëindigt het gesprek om zijn werkdag te beginnen, terwijl het voor ons bijna tijd is om naar huis te gaan. Wij compenseren ons gebrek aan een oceaan door nog even een frisse neus te halen aan de Noordzeekust, waarbij we de harde wind en de elementen trotseren.