“Uit een kip, uit een kip komt een ei. Uit een ei komt een kuiken…” Uit volle borst zingt het kinderkoor van azc Almere bekende Nederlandse kinderklassiekers. Tussendoor vertonen fluitisten hun kunsten. We wonen een muziekconcert bij van dolenthousiaste en getalenteerde kinderen in asielzoekerscentrum Almere, mogelijk gemaakt door onze partner de Vrolijkheid.

Loepzuivere fluittonen

Geroezemoes in de gangen, kinderen druppelen langzaam binnen voor de laatste repetitie voor het fluitconcert van die middag. Dan wordt het plotseling stil en weerklinken loepzuivere fluittonen door het gebouw. “Dat is de zesjarige Hamza”, vertelt programmacoördinator Joep van de Vrolijkheid in asielzoekerscentrum (azc) Almere. “Hij is een jaar geleden begonnen met lessen bij onze muziekleraren Servaas en Stella. Hamza is zo enthousiast en getalenteerd. Servaas stond paf van hoe snel hij nieuwe noten leerde, vaak al na één keer voorspelen. Servaas heeft hem tijdens de laatste lockdown dagelijks online les gegeven. Inmiddels speelt Hamza stukken van Beethoven.” De lessen gingen dus wel door het afgelopen jaar, Servaas en Stella gingen creatief om met de beperkingen. Joep: “Ze gaven voor het raam of de voordeur van de kinderen privélessen en er gebeurde dus ook veel online.”

Professionele kunstwerken

Een metershoog kunstwerk van gehaakte voorwerpen in de hoek, kleurrijke fotografie van tieners aan de muur, draadbollen in vrolijke tinten: je kunt er niet omheen, de creativiteit tiert hier welig. De Vrolijkheid is dan ook een netwerk van kunstenaars en regelaars in azc’s door heel Nederland. Per azc is een team verantwoordelijk voor de organisatie van het lokale programma. De kunst die de kinderen maken misstaat niet in een galerie. “Dat klopt, het gaat hier om projecten met professionele kunstenaars. Deze kunstenaars werken samen met de kinderen toe naar een eindproject, bijvoorbeeld een tentoonstelling in een bibliotheek of een optreden voor de ouders”, vertelt Joep. Ook de instrumenten in de muziekhoek zijn tiptop in orde: de gitaren missen geen snaren, de trommels zijn goed gespannen. “Servaas heeft via zijn moeder, ook fluitist, fluiten weten te regelen voor kinderen die thuis willen oefenen. Zo weten we met ons netwerk van kunstenaars veel voor elkaar te krijgen.”

Voor geen goud missen

Maressa (10) schuifelt giechelend langs met een groepje vriendinnen. Ze heeft sinds kort een verblijfsvergunning gekregen en woont nu op vijf minuten fietsen van het azc. “Ze zou voor geen goud dit concert willen missen, ze heeft zo hard geoefend”, vertelt Joep. De afgelopen tijd hebben twintig kinderen het azc verlaten en onder hen ook solisten. Gelukkig kan Maressa nog komen voor haar solo-stukken. Joep vult aan: “De workshopreeks is zo in elkaar gezet dat kinderen op ieder moment kunnen instappen. Dat moet ook wel, want er gaan kinderen weg omdat ze een verblijfstatus krijgen of niet in Nederland mogen blijven en er komen wekelijks kinderen aan in het azc.”

Brullen als echte monsters

De recreatiezaal waar normaal prominent de tafeltennistafels staan, is omgetoverd tot concertzaal. Op de stoelen nemen ouders, kinderen en azc-medewerkers plaats. In het midden, vooraan, zitten de ouders van Hamza. Ze glunderen zichtbaar als de zesjarige aan zet is met zijn uitvoering van ‘Spring’ van Vivaldi. Maressa straalt tijdens haar uitvoering van ‘Sur le pont d’Avignon’, trots glimlacht ze naar het enthousiaste groepje vriendinnen dat vooraan zit. Tussen de fluitstukken door zingen de kinderen vrolijke kinderliedjes. ‘Minimonsters’ is hoorbaar de grote favoriet. De kinderen brullen om het hardst, als echte monsters.

Motivatie en discipline

Muzikant Servaas, vast lid van het Amsterdam Sinfonietta, kijkt na het concert trots naar de groep kinderen die hun fluiten opbergen en de boel aan kant brengen. “Ik geef les op middelbare scholen en daar krijg ik de jongeren nauwelijks zover dat ze noten leren lezen, zelfs een ritme klappen is al moeilijk. De kinderen hier zijn zo anders, ze zijn zo gemotiveerd. Soms ben ik hier al om 14.00 uur en dan ben ik om 20.00 uur nog niet thuis. Ze hoeven niet te komen, ze mogen wegblijven. Maar door hun ijzersterke discipline kunnen ze al snel noten lezen.” De deelnemers krijgen echter niet meteen een fluit mee naar huis, daar heeft Servaas een stappenplan voor. “Eerst noten leren lezen, dan krijg je vervolgens een map met muziek mee en leuke stickers en als je regelmatig blijft komen en oefenen op een plastic fluit, dan krijg je op een gegeven moment een ‘echte’ fluit mee. Ze zijn dan zo enthousiast, daar krijg ik echt energie van.”

Drie vragen aan solist Maressa (op de foto boven)

1. Hoe vond je het om als solist op te treden?

“Ik was helemaal niet zenuwachtig! Eigenlijk deed ik het gewoon. Ik heb nu een jaar les en vind het leuk om te spelen.”

2. Wat wil je nog leren?

“Muziekstukken met de D erin, ik moet die muzieknoot nog oefenen. Ik oefen thuis ongeveer drie keer per week. Mijn moeder vindt het heel mooi als ik op de fluit speel.”

3. Ga je ermee door, nu je niet meer in het azc woont en naar de lessen kunt komen?

“Zeker! Servaas geeft me nu privéles, daar ben ik heel blij mee.”

De Vrolijkheid

Deelname aan de kunstzinnige activiteiten van de Vrolijkheid heeft een positief effect op het zelfbeeld en de sociale en cognitieve vaardigheden van kinderen en jongeren in asielzoekerscentra. Kinderen leren vaardigheden zoals samenwerken, vertrouwen en respect. Dat helpt om hun veerkracht te versterken. De activiteiten van de Vrolijkheid bieden een toekomstperspectief aan de deelnemers, ongeacht waar ze zich na afloop van hun asielprocedure vestigen. Vorig jaar bereikte de Vrolijkheid, ondanks de coronabeperkingen, circa 5200 kinderen met meer dan honderd kunstprojecten in azc’s door heel Nederland.

In verband met de privacy zijn de meeste namen in dit artikel gefingeerd.